خرید و فروش، یکی از مهم ترین نیازهای زندگی انسان است. در گذشته، این عمل با کمک مبادله کالا به کالا انجام می‌شد. اما امروزه، شما باید برای خرید هر محصولی، پول بپردازید. در انجام هر معامله‌ای، نوعی قرارداد بین طرفین تنظیم می‌شود. در زمان انعقاد بیع، این امر با عنوان قرارداد خرید و فروش صورت می‌گیرد. البته لازم است بدانید که در معامله‌ها و خرید و فروش‌های کوچک، دیگر نیازی به عقد قرارداد نیست. قرارداد خرید و فروش، معمولا در معاملات بزرگ و قانونی ثبت می‌شود. در این مطلب از مجموعه حقوقی عدل دانو، قصد داریم تا در مورد انواع قرارداد خرید و فروش با شما صحبت کنیم. برای آشنایی با قرارداد فروش و سایر موضوعات پیرامونی آن، تنها کافی است چند دقیقه از زمان خود را در اختیار ما بگذارید.
فهرست محتوای مقاله
منظور از قرارداد خرید و فروش چیست؟
قرارداد خرید و فروش، با نامهای دیگری همچون قرارداد خرید و قرارداد فروش نیز شناخته می‌شود. این قرارداد در واقع، موافقت نامهای است که تعهدات و شرایط دو طرف معامله را شفاف سازی می‌کند و به این شکل، جلوی ضرر و زیان‌های احتمالی یا پایمال شدن حقوق دو طرف را می‌گیرد. از آن جایی که قرارداد خرید و فروش، نقش مهمی در معامله و عواقب آن دارد، باید با دقت تنظیم شود.
یک قرارداد خرید و فروش، به شفاف سازی و مشخص کردن مواردی همچون هویت فروشنده و خریدار، نوع کالا یا خدمات مورد معامله و سایر موارد مهم می‌پردازد. تمام قراردادها باید با رضایت طرفین به ثبت برسند. در صورتی که یکی از طرفین، تحت فشار اقدام به امضای قرارداد کند، از نظر حقوقی، این قرارداد صحیح و کامل نیست. قراردادها، پاشنه آشیل دنیای تجارت امروز به حساب می‌آیند و طیف گسترده‌ای را شامل می‌شوند. به شکلی که در یک سر طیف، توافق نامه‌هایی کوچک تر همچون قراردادهای کاری وجود دارند و در آن سر طیف، توافق نامه های بزرگی چون قرارداد خرید و فروش میان هلدینگ های بزرگ جهانی و بین المللی به چشم می‌خورند.
انواع قرارداد خرید و فروش
حال که با ماهیت و کاربرد قرارداد خرید و فروش آشنا شدید، وقت آن است تا با انواع قرارداد خرید و فروش آشنا شوید. در این قسمت، کارشناسان گروه حقوقی عدل دانو، توضیحات بسیار کاملی را در خصوص انواع قرارداد خرید و فروش و چرایی دسته بندی آن‌ها به انواع گوناگون، ارائه کرده‌اند. ابتدا باید در خصوص چرایی این دسته بندی بدانید. انواع قرارداد خرید و فروش به 4 دسته تقسیم می‌شود. چرایی تقسیم بندی این قراردادها به 4 دسته، به علت زمان پرداخت، قیمت و شیوه تحویل کالا است. تمامی قراردادهایی که امروزه به ثبت می‌رسند، مطابق با یکی از این 4 نوع هستند. قراردادهای خرید فروش، با توجه به این ارکان به دسته‌های مختلفی تقسیم شده‌اند. اما این 4 دسته یا همان انواع قرارداد خرید و فروش کدامند؟ در ادامه هر کدام از آن‌ها را به طور اختصاصی معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
قرارداد خرید و فروش به صورت نقد
قرارداد خرید و فروش به صورت نقد را می‌توان رایج ترین قرارداد فروش در بین تمامی دسته‌ها نام گذاری کرد. در این نوع قرارداد، هیچ نیازی به مشخص کردن تاریخ نیست. همان طور که از نام این قرارداد پیداست، خریدار در زمان بستن قرارداد تمامی پول کالا را یک جا و به صورت نقدی در زمان حال پرداخت می‌کند. فروشنده نیز در همان زمان کالا را تحویل خریدار می‌دهد.
برای مثال، وقتی شخصی برای خرید یکی از وسایل خانه به فروشگاه‌های مربوطه مراجعه می‌کند، پس از مشاهده محصولات و کالاهای مورد نظر و انتخاب، اقدام به بستن قرارداد می‌کند. پس از انجام قرارداد خرید و فروش، فروشنده کالا را به مشتری ارائه می‌کند و در همان زمان بهای کالای ارائه شده را دریافت می‌کند. در این نوع قرارداد خرید و فروش که رایج تر از سایرین نیز هست، هیچ پولی در آینده پرداخت نخواهد شد و انجام تعهدات، چه پرداخت پول و چه تحویل کالا در زمان حال انجام می‌شود.
قرارداد خرید و فروش به صورت سلف ( سلم)
یکی دیگر از سری قراردادهای خرید و فروش که شباهت‌های زیادی با قرارداد خرید و فروش نقد دارد، قرارداد سلف است. البته این قرارداد، یک تفاوت بزرگ نیز با قرارداد نقدی دارد که با آن آشنا خواهید شد. قرارداد سلف را با نام قرارداد سلم نیز می‌شناسند. این قرارداد دو بخش دارد؛ شما در زمان عقد، باید هزینه آن را در زمان حال پرداخت کنید، اما کالای خریداری شده در زمان حال به دستتان نخواهد رسید. این روش که بیشتر در کارخانه‌های خودروسازی کشورمان رایج است، امروزه طرفداران زیاد دیگری نیز پیدا کرده است.
فرض کنید، قیمت یک کالا 20 میلیون تومان باشد؛ در قرارداد خرید و فروش به صورت سلف یا همان سلم، شما باید تمام این 20 میلیون را یک جا و در زمان خرید به فروشنده پرداخت کنید. فروشنده پس از دریافت مبلغ و انجام تاییدیه، موظف است تا کالای خریداری شده را در آینده‌ای نه چندان دور به شما تحویل دهد. برای زمان تحویل کالاها، تاریخی معین می‌شود. معمولا زمان تحویل کالاهایی که به این شیوه خریداری می‌شوند، از 12 ماه بالاتر نمی‌رود. امروزه، کارخانه‌های خودروسازی کشورمان، از این روش قرارداد خرید و فروش استفاده می‌کنند.
قرارداد فروش به صورت کالی به کالی
قرارداد خرید و فروش به صورت کالی به کالی یکی از جالب ترین روش‌های خرید و فروش است. قرارداد کالی به کالی با دو نوع قرارداد خرید و فروش قبلی کاملا متفاوت است. در این قرارداد، خریدار و فروشنده در زمان حال هیچ تعهدی انجام نمی‌دهند. منظور از انجام ندادن تعهد در این قسمت، عدم عقد قرارداد نیست، بلکه منظور عدم تحویل کالا و عدم پرداخت هزینه در زمان حال است.
در این شیوه، قرارداد خرید و فروش کالا، در زمان حال بسته می‌شود، اما همه چیز به آینده موکول خواهد شد. طرفین قرارداد خرید و فروش در این شیوه، زمانی را در آینده مشخص می‌کنند که در آن زمان، هم کالا ارائه شود و هم هزینه پرداخت شود. برای مثال، خریدار و فروشنده‌ای، روز 15 اسفند ماه را برای اجرای تعهدات ذکر شده در قرارداد، انتخاب می‌کنند. در این روز، هم کالا به دست خریدار می‌رسد و هم هزینه مشخص شده به فروشنده پرداخت می‌شود. در قرارداد خرید و فروش به روش کالی به کالی، باید در متن قرارداد، تاریخ فعلی و تاریخ سر رسید ذکر شود. در حالی که در قرارداد نقدی، نیازی به درج تاریخ نبود.
قرارداد فروش به صورت نسیه
شاید نام آشنا ترین شیوه قرارداد خرید و فروش برایتان، قرارداد به صورت نسیه باشد. همان طور که از نام آن پیدا است، شما در این قرارداد خرید و فروش، ابتدا کالا را دریافت می‌کنید، اما پرداخت هزینه آن در زمان دیگری انجام می‌شود. معمولا اکثر فروشندگان در این شیوه قرارداد مرتکب اشتباه می‌شوند. این اشتباه از روی عدم اطلاع از قوانین آن است. در قرارداد خرید و فروش به صورت نسیه، باید تاریخ پرداخت هزینه کالا مشخص شود.
شما نمی‌توانید برای دریافت هزینه کالایی که در اوایل زمستان به دست خریدار رساندید، چندین سال صبر کنید. معمولا فروشندگانی که از این روش قرارداد خرید و فروش استفاده می‌کنند، دچار ضرر می‌شوند. در این قرارداد، باید زمان مشخص شده باشد. درج تاریخ در قرارداد به شما می‌گوید که چند روز باید برای دریافت پول صبر کنید. این شیوه، در اکثر معاملات وجود دارد. از خرده فروشان تا عمده فروشان، می‌توانند از این نوع قرارداد خرید و فروش استفاده کنند.
وکیل تنظیم قرارداد خرید و فروش
هر کسی از میان شما، می‌تواند یک قرارداد خرید و فروش را به ثبت برساند. اما آن چه با عقل و منطق بیشتر هم خوانی دارد، استفاده از یک وکیل تنظیم قرارداد خرید و فروش است. به ویژه زمانی که قرارداد شما دارای پیچیدگی‌ها و شرایط خاص تری باشد. به هر حال، تنظیم قرارداد فروش اهمیت زیادی دارد. بارها پیش آمده است که به دلیل نقص‌های موجود در تنظیم توافق نامه‌ها، مشکلات فراوانی برای دو طرف ایجاد شده است. حتی دیده شده که به خاطر اشکالات موجود در قرارداد، دو طرف توافق نامه، مجبور به مراجعه به مراکز قضایی و دادگاه شده‌اند.
در یک قرارداد خرید و فروش، بخش‌هایی در مورد لغو، عدم لغو و چگونگی لغو مفاد مورد نظر وجود دارد و شما قبل از هر چیز، باید از آن‌ها آگاه باشید. به علاوه، در یک قرارداد، باید عواقبی که ممکن است در صورت نقض شرایط برای افراد ایجاد شود ذکر شوند و یا در مورد آن‌ها اخطار داده شود. در یک توافق نامه که به درستی تنظیم شده باشد، همه این موارد به وضوح دیده می‌شود تا افراد آگاهانه تعهدات خود را انجام دهند و اشتباهی نکنند. در نتیجه، با سپردن این کار به یک وکیل خبره، با خیالی آسوده تر به انجام معاملات تان بپردازید.
ویژگی های وکیل مورد نظر
هر وکیل ماهری، در ثبت و تنظیم قرارداد خرید و فروش به اصولی پایبند خواهد بود. شما باید بدانید وکیل انتخابی تان باید چه ویژگی‌هایی را داشته باشد تا بر حسب آن‌ها نسبت به دریافت کمک از وکیل تنظیم قرارداد خرید و فروش اقدام کنید. به طور کلی برخی از اصول مشترک که در تمام قراردادها باید رعایت شود به شرح زیر است:
- نگارش متن به صورت واضح و روشن
- عدم وجود هر گونه ابهام در متن قرارداد
- استفاده از واژه‌های حقوقی با بار معنایی صحیح
- توجه به قالب حقوقی الزام آور برای به اجرا درآوردن مفاد قرارداد از سوی دو طرف
- توجه به توازن بین مفاد و تعهدات دو طرف
- رد هر گونه مفاد غیر قابل اجرا
- ملزم کردن هر دو طرف به اجرای تعهدات ذکر شده در طول قرارداد
هزینه وکیل تنظیم کننده قرارداد خرید و فروش
عوامل مختلفی در تعیین هزینه وکیل یک قرارداد دخیل است. در برخی از قراردادها، شیوه‌های متفاوتی از چگونگی پرداخت هزینه وکالت توسط طرفین ارائه می‌شود. به علاوه، هزینه‌های متفاوتی برای قسمت‌های مختلف قرارداد خرید و فروش وجود دارد؛ همچون پیش نویس، مذاکره و ثبت قرارداد. از عواملی که می‌تواند در میزان هزینه و دست مزد یک وکیل دخیل باشد، می‌توان به مواردی چون میزان پیچیدگی قرارداد، مدت زمانی که وکیل بر روی تنظیم قرارداد وقت می‌گذارد و نرخ دست مزد پیشنهادی وی اشاره کرد.
در صورتی که بعد از تدوین قرارداد خرید و فروش، طرفین به هر دلیلی دچار اختلافاتی شوند، می‌توانند از یک وکیل کار بلد کمک بگیرند. یک وکیل ماهر به دلیل تسلط بر مسائل قضایی و قانونی، می‌تواند اختلافات طرفین را از راه درست حل کند. همچنین در صورتی که طرفین نیاز به فسخ قرارداد دارند، این وکلا می‌توانند به بهترین شکل به پایان دادن به قرارداد بپردازند و خسارت‌ها یا مشکلات احتمالی ناشی از فسخ را به حداقل برسانند. شما می‌توانید برای استفاده از وکیل تنظیم قرارداد خرید و فروش و یا حتی دعاوی پس از انجام قرارداد، از وکلای مجموعه حقوقی عدل دانو کمک بگیرید. گروه حقوقی عدل دانو با در اختیار داشتن ماهرترین و با تجربه ترین وکلای این سرزمین، آماده کمک به شما در این زمینه است.
نتیجه گیری
دانستید که قرارداد خرید و فروش، یکی از مهم ترین قراردادهای رایج در کشورمان است. اما تنظیم این قرارداد برخلاف باورها چندان ساده نیست. حال که با اهمیت قرارداد خرید و فروش آشنا شدید، لازم است تا برای تنظیم قرارداد فروش از یک وکیل ماهر کمک بگیرید. وکلای مجموعه حقوقی عدل دانو، سابقه طولانی در پیروزی در دعاوی حقوقی خرید و فروش دارند. برای اینکه قرارداد خرید و فروش خود را تنظیم کنید نیز می‌توانید روی کمک وکلای گروه حقوقی عدل دانو حساب کنید.