تهران - خیابان صابونچی - نبش خرمشهر - پلاک 109 - واحد ۱

اجرای احکام

برای وکیل، اجرای احکام یعنی نتیجه و ثمره تمام تلاش هایی که برای موکل خود انجام داده است. به صورت کلی اجرای احکام یعنی عمل کردن به حکم نهایی که دادگاه بنا به قانون صادر می کند و انجام آن الزامی است. این حکم فقط از سوی قاضی که صلاحیت آن توسط دستگاه قضا تایید شده است صادر می شود. قاضی می تواند خودش حکم را اجرا و یا سازمان یا دستگاه دیگری به نمایندگی از او حکم صادر شده را اجرا کند. معمولاً کسانی که کارشان به این مرحله می رسد نیاز وافری به یک وکیل ماهر و با تجربه پیدا می کنند. در این مطلب قصد داریم تا شما را با چگونگی روند پرونده در اجرای احکام و انتخاب یک وکیل حقوقی خوب راهنمایی کنیم. با مجموعه حقوقی عدل دانو همراه باشید تا با هر آن چه در مورد اجرای حکم نیاز است آشنا شوید.

اجرای احکام

اجرای احکام در صدر اسلام

همان گونه که می دانید در صدر اسلام به دلیل وسیع نبودن سرزمین و به دنبال آن کمتر بودن بزهکاری ها و ساده بودن مناسبت های دینی، سازمان ها و دستگاه های ویژه ای برای این امور وجود نداشته است. پس از آن در زمان امویان و عباسیان دستگاه هایی برای کمک به اجرای احکام و کمک به قاضی های آن دوره آمدند که بعدها نامشان به شرطه و ناظر تغییر پیدا کرد. یکی از وظایف شرطه ها اجرای احکام صادر شده از سوی قضات آن زمان بود.

انواع اجرای احکام

احکام صادر شده از سوی قاضی که صلاحیت آن به تایید دستگاه قضا رسیده است به دو نوع تقسیم می شود. 1-اجرای احکام مدنی 2-اجرای احکام کیفری. در دنیای حقوق احکام مدنی و احکام کیفری تفاوت های بسیاری باهم دارند که قصد داریم در ادامه این مطلب به بخشی از این تفاوت ها بپردازیم. البته یک وکیل اجرای احکام خبره با استفاده از ابزارها و علمی که در حوزه حقوق دارد به خوبی می تواند از عهده آن بربیاید. مجموعه حقوقی عدل دانو می تواند شما را در این زمینه راهنمایی کند.

 

ممکن است با خودتان بگویید که احکام مدنی و احکام کیفری چه تفاوت هایی می توانند باهم داشته باشند،‌ اما قطعاً‌ اطلاع دارید که در دنیای حقوق هر کلمه بار مخصوص به خودش را دارد.‌ یکی از تفاوت هایی که اجرای احکام مدنی و اجرای احکام کیفری باهم دارند تفاوت آن ها از نظر موضوع است؛ احکام مدنی معمولاً  شامل مواردی از قبیل انجام دادن یک عمل و یا بالعکس انجام ندادن یک عمل، تعهد، اجبار به تنظیم سند و پرداخت دین است اما احکام کیفری شامل مواردی مانند اعمال مجازات و اقدامات تربیتی همچون حبس، شلاق، تبعید و جزای نقدی است که معمولاً افراد با داشتن وکیل احکام اجرایی می توانند در این موارد تخفیف بگیرند.

انواع اجرای احکام

تفاوت در هزینه های احکام مدنی و احکام کیفری

از دیگر تفاوت های احکام مدنی و احکام کیفری تفاوت در پرداخت هزینه ها است. به این گونه که در احکام مدنی هزینه های اجرایی را باید محکوم علیه (کسی که حکم به ضررش صادر شده باشد) پرداخت کند و اگر از این کار سرپیچی کند،‌ محکوم له(کسی که حکم به نفعش صادر شده باشد) هزینه ها را پرداخت می کند ودر پایان از اموال محکوم علیه پرداخت انجام خواهد شد. این هزینه ها شامل مواردی همچون هزینه های کارشناسی و دستمزد کارشناسان،‌ هزینه حمل و نقل مال یا اموال توقیف شده،‌ اجرت نگهداری و حفاظت از مال یا اموال توقیف شده و سایر هزینه های فروش و توقیف مال یا اموال محکوم علیه می باشد. اما در احکام کیفری اگر ضرر و زیان ناشی از جرم ثابت شود چنین موردی اجرایی خواهد شد.  در غیر این صورت چنین کاری صورت نمی گیرید که در این مورد هم حضور یک وکیل اجرای احکام می تواند ثمره مثبتی برای محکوم علیه داشته باشد.

هزینه ها

 

تفاوت در تاثیر گذشت

حضور یک وکیل اجرای احکام در کنار افرادی که به دادگاه می روند از ضرورت بالایی برخوردار است،‌ چون یکی از تفاوت های مهم اجرای احکام مدنی و اجرای احکام کیفری تاثیر در گذشت است. در احکام مدنی اگر کسی که شکایت کرده است در هر مرحله از پرونده اعلام کند که گذشت می کند،‌ حکم بلافاصله متوقف خواهد شد و یا به عبارت دیگر باعث مختومه شدن پرونده می شود. اما در احکام کیفری موضوع مقداری پیچیده است و همه این ها بستگی به نوع جرم دارد. ‌یعنی اگر جرمی صورت گرفته باشد که قابل گذشت باشد حکم متوقف می شود ولی برخی از جرائم هستند که امکان گذشت وجود ندارد و متوقف نمی شود. به همین دلیل حضور وکیل اجرای احکام در کنار یک شخص از مهم ترین ارکان است.

تفاوت در حق و اقدام به اجرای احکام

تفاوت حق اجرا جزء مواردی است که اکثر کسانی که محکوم علیه هستند با آن مواجه می شوند و نبود یک وکیل اجرای احکام و ندانستن موارد حقوقی برایشان دچار مشکل می کند. در احکام مدنی حق اجرا منظور حق خدمات اجرایی است که طبق قانون محکوم علیه( کسی که حکم به ضررش صادر شده است) باید پرداخت کند. این مقدار در دادخواهی های مالی 5 درصد و در دادخواهی های غیر مالی به تعیین دادگاه بستگی خواهد داشت؛‌ اما در احکام کیفری وجهی بابت اجرای حکم پرداخت نمی شود.

از مهم ترین تفاوت اجرای احکام می توان به تفاوت در اقدام اشاره کرد. در احکام مدنی اقدام اجرای حکم موکول به نظر و درخواست ذینفع(کسی که از حکم سود می برد) خواهد بود،‌ اما در احکام کیفری اجرای حکم اصولاً جزء وطایف و تکالیف قضات است و به محض قطعیت در رأی و حکم، آن را توسط معاونت اجرایی دادسرای نخستین دادگاه اجرا خواهد کرد،‌ در این احکام وکیل اجرای احکام میتواند از دادگاه و قاضیطلب تجدید نظر کند.

 

تفاوت در حق و اقدام به اجرای احکام

مراحل اجرای احکام

پس از این که دو شخص طرف دعوی می کنند،‌ مراحل زیادی باید طی شود تا حکم صادر و اجرایی شود. اولین مرحله در اجرای احکام صحبت طرفین است و اگر راه مسالمت آمیزی پیدا نشد این اختلاف در دادگاه باید مطرح و رسیدگی شود. بعد از طرح اختلاف در دادگاه که خود شامل مراحلی همچون تکمیل دادخواست،‌ مشاوره حقوقی با وکلا و متخصصان، ‌تنظیم اسناد مورد نیاز می شود تا اینکه دادخواست وارد دادگاه شود. پس از آن که دادگاه در خصوص اختلاف پیش آمده حکم صادر می کند مرحله اصلی آن که اجرای احکام است باید عملی شود که در برخی از موارد مشاهده که محکوم علیه (کسی که حکم به ضررش صادر شده است) از اجرای حکم سرپیچی می کند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

دریافت اجراییه در احکام اجرایی

احتمالاً خیلی از شما از این موضوع بی خبر هستید که صادر شدن حکم توسط دادگاه کافی نیست و برای اجرای احکام باید کسی که حکم به سود آن صادر شده اقدام به درخواست اجراییه کند تا حکم انجام شود،‌که طبق ماده ۵ قانون اجرای احکام مدنی مصوب سال ۱۳۵۶ این مسئولیت بر عده نخستین دادگاهی است که دادخواست به آن ارائه شده است. اما برخی از احکام هستند که به اصطلاح به آن ها حکم لازم الاجرا می گویند،‌ یعنی احکامی که باید اجرایی شوند؛ به عنوان مثال احکامی که از طرف مراجع دادگستری صادر می شوند جزء احکام لازم الاجرا هستند، یا به عنوان مثالی دیگر احکامی که از سوی دستگاه هایی غیر از دستگاه قضا صادر می شود و دستگاه قضا مجری آن است جزء احکام لازم الاجرا هستند.

دریافت اجراییه در احکام اجرایی

شرایط و مراحل صدور اجراییه

همان گونه که در متون بالا مشاهده کردید،‌ اجرای احکام نیازمند صدور اجراییه است که برای صدور اجرای احکام شرایطی لازم است. شرایط صدور اجراییه عبارت اند از قطعیت حکم اعلام شود، حکم ابلاغ شود و درخواست صدور اجراییه به دادگاه داده شود. البته ناگفته نماند که شرایط برای تمام احکام یکسان نیست ولی این شرایط جزء مشترکات تمام احکام محسوب می شود. به عنوان مثال در اجرای احکامی که یک سو کارگر و در سوی دیگر کارفرما قرار دارد شرایط اجراییه به این شکل است که باید یک نسخه از حکم قطعی و به همراه درخواست کسی که حکم به نفع او صادر شده است به اجرای دادگاه تحویل داده شود تا اجراییه صادر شود.

پس از آن که حکم به قطعیت رسید و درخواست اجراییه نیز ثبت شد، اجراییه را دادگاه صادر کننده حکم صادر می کند و در قسمت معاونت اجرای احکام همان دادگاه اجرا می شود. پس از آن مدیر دفتر دادگاه درخواست و پیوست ها را به رییس دادگاه می رساند و ایشان پس از بررسی آن ها اجراییه را صادر می کند. در برگه اجراییه نام محکوم علیه (کسی که حکم به ضررش صادر شده است)  در سمت چپ و نام کسی که حکم به نفعش صادر شده باشد در سمت راست برگه قرار می گیرد و مابقی توضیحات اعم از حکم، تجدید نظر و  غیره در وسط برگه قرار خواهد گرفت.

اجرای احکام در زمینه احکام مالی و غیر مالی

بعد از صادر شدن اجراییه، شخصی به نام دادورز مسئولیت اجرای حکم را برعهده دارد،‌ در این زمان کسی که حکم به نفعش صادر شده نقش راهنمای دادورز را دارد ولی دخالت در وظایف آن را نخواهد داشت. در احکام مالی در صورتی که امکان تسلیم مال به کسی که حکم به نفعش صادر شده باشد وجود داشته باشد دادورز عین مال را می گیرد و به آن می دهد و در این صورت کار خاتمه می یابد؛ اگر بعد از تحویل مال، محکوم علیه( کسی که حکم به ضررش صادر شده باشد) مالش دچار نقص باشد، کسی که حکم به نفش صادر شده باشد می تواند جبران خسارت کند که این امر مستلزم طرح دعوی در دادگاه است.

همان گونه که مطالعه کردید،‌ اجرای احکام مالی مقداری راحت به نظر می رسید، ‌اما این مسئله در احکام غیر مالی به راحتی احکام مالی نیست. به عنوان مثال اگر یک شخصی از یک شخص دیگر شکایت کند و حکم تخلیه بگیرد، دادورز به محل مراجعه می کند اگر غیر از کسی که محکوم علیه است در آن محل باشد،‌ باید سریعاً آن خانه تخلیه شود. حال مشاهده کردید که اجرای احکام به این سادگی ها نیست و حضور یک وکیل اجرای احکام در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است و می تواند کار را برای هر دو طرف آسان سازد.

چه زمانی دادورز امکان عمل دارد؟

پس از صدور اجراییه و ابلاغ حکم به محکوم علیه(کسی که حکم به ضررش صادر شده است) آن شخص 10 روز فرصت دارد تا با میل خودش حکم را اجرا کند، در غیر این صورت دادورز وارد عمل می شود و کار اجرای حکم را انجام می دهد. اما یکی از مشکلات اصلی این است که از زمان دادخواست تا صادر شدن حکم زمان زیادی طول می کشد این خود برای شاکی محل ضرر است؛ قانون برای این مسئله هم فکری کرده است و قوانینی وضع شده که کسی که خوانده شده است(کسی که از آن شکایت شده) نمی تواند اموال خود را بفروشد و یا به نام دیگری انتقال دهد تا از حقوق خواهان(کسی که شکایت کرده است) حفاظت شود.

آیا می شود به حکم قطعی دادگاه معترض شد؟

اگر برای شما سوال پیش آمده که می شود به حکم قطعی دادگاه معترض شد باید بگوییم این امکان در برخی از موارد وجود دارد، یکی از راه های اعتراض واخواهی است. در این روش برای جلوگیری از ضایع شدن حقوق محکوم علیهی است که در دادگاه نتوانسته حضار شود و حال امکان این را دارد که برای دفاع از خود به حکم دادگاه اعتراض بزند و درخواست تجدید نظر کند.

اعاده دادرسی: اعاده دادرسی جزء معروف ترین روش هایی است که حکم به دادگاه صادر کننده باز خواهد گشت تا در این خصوص تحقیقات بیشتری صورت بگیرد که البته باید گفت در برخی از پرونده ها امکان اعاده دادرسی وجود ندارد.

سخن آخر

شما در این مقاله با موارد اجرای احکام همچون اقسام احکام،‌ تفاوت احکام مدنی و احکام کیفری، مراحل اجرای احکام،‌ شرایط صدور اجراییه و دیگر موارد آن آشنا شوید، این مطلب توسط کارشناسان موسسه حقوقی عدلدانو برای شما تهیه شده است. مطالعه این مطلب می تواند تمامی اطلاعات مورد نیاز شما را در خصوص اجرای حکم در اختیارتان قرار دهد.

4/5 - (21 امتیاز)
سوال یا دیدگاهتان را مطرح کنید

اطلاعات تماس شما نمایش داده نخواهد شد و صرفا جهت اطلاع رسانی‌های بعدی است.

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.