یکی از ساده ترین قراردادهایی که بین دو نفر انجام می‌گیرد، عقد بیع است. عقد بیع چیست؟ عقد بیع در واقع عقدی است که در آن فردی، مالی را در ازای مال دیگر به فرد دیگری واگذار می‌کند. برای مثال، فروشنده‌ای که خودرو می فروشد، در قبال فروش خودرو، پول دریافت می کند که به این نوع عقد، عقد بیع می گویند. بنابراین دانستید که عقد بیع چیست .اما تنها آشنایی با این تعریف جزئی از عقد بیع نمی تواند سبب آشنایی شما با این عقد شود. لازم است تا شرایط عقد بیع را توسط یک وکیل حقوقی بشناسید و بدانید تعریف عقد بیع در قانون مدنی کشورمان به چه صورت است.
آشنایی با عقد بیع
عقد بیع یکی از عقود معین در قانون مدنی کشورمان است که در قانون به صورت کامل به آن پرداخته شده. برای این که بدانید عقد بیع چیست، کافی است به معاملاتی که در طول روز بین مردم انجام می شود نگاه کنید. در ابتدای مطلب، تعریف جزئی از این که عقد بیع چیست ارائه کردیم. اما برای شناخت این عقد باید ارکان، اوصاف شرایط صحت عقد بیع را بشناسید.
برای مثال زمانی که شما اقدام به فروش ملکی می کنید، فروشنده مالکیت ملک را به شما واگذار می کند. طرف مقابل یا همان خریدار پول را به فروشنده می دهد و در ازای دریافت ملک به شخص فروشنده پول می پردازد. این عقد، عقد بیع نام دارد. بنابراین دانستید که تعریف عقد بیع چقدر ساده است.
تعریف عقد بیع در قانون مدنی
بیع یک اصطلاح حقوقی به معنای خرید و فروش است. با توضیحاتی که در قسمت قبل داده شد به خوبی دانستید که منظور از عقد بیع چیست. عقد بیع، همان عقد خرید و فروش است. گفتیم که این عقد در قانون مدنی کشورمان آمده است. تعریف عقد بیع در قانون مدنی کشورمان به این صورت است بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم. با توجه به تعریف عقد بیع در قانون مدنی، می‌توان گفت این عقد یک عقد معوض می‌باشد.
برای این که هر عقدی به طور صحیح به وقوع بپیوندد، باید ارکانی برای آن وجود داشته باشد. عقد بیع یا عقد خرید و فروش نیز جزء عقودی است که ارکان مخصوص به خود را دارد. بنابراین شما باید علاوه بر این که بدانید عقد بیع چیست، ارکان این عقد را نیز بشناسید.
ارکان عقد بیع چیست؟
گفتیم که برای شناخت هر عقدی باید به ارکان آن توجه کرد. ارکان عقد بیع چیست؟ ارکان عقد بیع شامل 4 مورد می‌شود. در این قسمت کارشناسان گروه حقوقی عدل دانو علاوه بر معرفی ارکان عقد بیع، به توضیح درباره هر کدام از آن ها خواهند پرداخت. به ادامه مطلب توجه کنید تا بدانید ارکان عقد بیع چیست.
همان طور که گفتیم ارکان عقد بیع شامل 4 مورد است. مبیع، متعاملین، ثمن و ایجاب و قبول تمام ارکان عقد بیع هستند که برای هر کدام تعریفی وجود دارد. ایجاب و قبول به معنای این است که خریدار رضایت خود را برای خرید محصول اعلام کند. برای مثال در عقد بیع فروشنده اعلام می‌کند که ملک را به مبلغ 80 میلیون تومان به شما فروختم و خریدار نیز کلمه خریدم را می گوید. یکی دیگر از ارکان عقد بیع، ثمن می باشد که از جانب خریدار در عوض دریافت مبیع به فروشنده پرداخت می شود.
حال باید دو رکن دیگر عقد بیع را بشناسید. متعاملین و مبیع دو مورد از دیگر ارکان عقد بیع هستند. فروشنده و مشتری دو طرف عقد بیع به حساب می‌آیند؛ چون به خاطر عقد بیع در اموال و دارایی خود تصرف می کنند. متعاملین، یعنی دو طرفی که قرارداد را منعقد می‌کنند، باید عاقل و بالغ باشند. معامله با اشخاص مست و بیهوش باطل خواهد بود. اما مبیع چیست؟ مبیع یعنی کالایی که از طرف فروشنده به خریدار فروخته می شود که باید شرایط لازم را داشته باشد. برای مثال برخی از شرایط مبیع، قابل خرید و فروش بودن، قابل تسلیم بودن و مالیت داشتن است. بنابراین برای صحیح بودن عقد بیع، باید مبیع، اوصاف ذکر شده را داشته باشد.
اوصاف مبیع
در قسمت‌های قبل توضیحاتی را ارائه کردیم که به واسطه آن‌ها می‌توانید بدانید عقد بیع چیست. در قسمت قبلی گفتیم که برای معتبر بودن عقد بیع، باید ارکان آن در زمان خرید و فروش رعایت شود. دانستید که مبیع یکی از ارکان عقد بیع است. عقد بیع زمانی به رسمیت شناخته خواهد شد که مبیع یک سری از شرایط را داشته باشد. در قسمت قبل تعریف جزئی از اوصاف مبیع ارائه کردیم، اما اکنون قصد داریم به صورت کامل اوصاف مبیع را شرح دهیم. زمانی که اوصاف مبیع شامل موارد ذکر شده باشد، عقد بیع صحیح است. حال بخوانید از اوصاف مبیع:
موجود بودن و مالیت داشتن
یکی از اوصاف اصلی مبیع، موجود بودن آن در زمان عقد بیع است. خرید و فروش مالی که وجود نداشته باشد، باطل است. برای مثال، زمانی که فردی اقدام به فروش 10 کیلو پیاز از مزرعه خود می‌کند، باید این 10 کیلو پیاز را در انبار داشته باشد تا بتواند آن را به فروش برساند. عقد بیع در این زمان صحیح است.
مبیع باید مالیت داشته باشد. گفتیم که یکی دیگر از اوصاف مبیع، مالیت داشتن آن است. معیار مالیت داشتن چیست؟ مالیت داشتن بین دو طرف عقد بیع کافی است. نیازی نخواهد بود که موضوع عقد بیع در بین تمام مردم مالیت داشته باشد. برای مثال، فروش لوازم و یادگاری‌های اجدادی، برای عموم مردم ارزش مادی نخواهد داشت، اما برای آن شخص در دسته کالاهای با ارزش خواهد بود. بنابراین می‌توان مالیت داشتن را جزء اوصاف و مفاهیم نسبی عقد بیع دانست.
معلوم و معین بودن و قابل خرید و فروش بودن مبیع
یکی دیگر از اوصاف مهم در عقد بیع که مبیع باید آن را دارا باشد، قابل خرید و فروش بودن آن است. با استناد به ماده 348 قانون مدنی، فروش وسیله‌ای که خرید و فروش آن ممنوع اعلام شده باشد، باطل است. اما شاید برایتان سوال باشد که بیع چه چیزهایی باطل به شمار می رود؟ تعلق پاره ای از اموال به عموم مردم، اراده مالک به غیر قابل فروش کردن مال خود و حفظ منافع عمومی نیز جزء مواردی است که مبیع را غیر قابل خرید و فروش می‌کند.
اما گفتیم که مبیع باید معلوم و مشخص باشد. منظور از این عبارت چیست؟ مبیع نباید مبهم باشد. خریدار باید از این که چه چیزی را می خرد آگاه باشد. مبیع نباید بین دو چیز مردد باشد. مردد بودن مبیع بین دو یا چند چیز، سبب باطل شدن عقد بیع خواهد شد. بنابر تعریفات ذکر شده، دانستید که عقد بیع چیست و باید مبیع چه اوصافی را داشته باشد.
شرایط عقد بیع چیست؟
شرایط صحت عقد بیع باید وجود داشته باشد تا اقدام به خرید و فروش کنید. دانستن این که عقد بیع چیست برای آشنایی با این موضوع کفایت نمی‌کند. شما باید شرایط عقد بیع را به خوبی بشناسید تا بتوانید معاملات خود را در چهارچوب قانون انجام دهید. به راستی شرایط عقد بیع چیست؟ قصد و رضای طرفین، مشروعیت جهت معامله، مورد معامله و اهلیت طرفین معامله از جمله شرایط عقد بیع هستند که باید وجود داشته باشند. اما منظور از هر کدام چیست؟
قصد به معنای تصمیم و اراده آزادانه طرفین برای انجام یک معامله است که باید در ظاهر نشان داده شود و رضا، میل، رغبت درونی و قلبی به انجام آن معامله است. مورد معامله، دومین شرط از شرایط عقد بیع است. مورد معامله یا مبیع باید معلوم و مشخص باشد، مالیت داشته باشد، قابل نقل و انتقال باشد، مشروع باشد و قابل تسلیم باشد. اهلیت طرفین معامله که گفتیم یکی دیگر از شرایط لازم برای صحت عقد بیع است، به این معنا می‌باشد که طرفین معامله، عاقل، بالغ و رشید باشند. معامله با اشخاصی که اهلیت ندارند، باطل خواهد بود. برای مثال، پسران باید 15 سال تمام و دختران 9 سال تمام باشند.
آخرین مورد که قصد داریم از شرایط عقد بیع به شما معرفی کنیم، جهت معامله است. منظور از جهت معامله چیست؟ جهت معامله همان انگیزه طرفین در انعقاد عقد بیع است. این که انگیزه هر شخص برای عقد بیع چیست، تاثیری در باطل بودن و نبودن آن نخواهد داشت. اما اگر در معامله جهت آن تصریح شود، باید مشروع باشد، در غیر این صورت معامله باطل است.
معنی چند واژه که درباره عقد بیع وجود دارد
تا این قسمت از مطلب سعی کردیم به خوبی در خصوص این که عقد بیع چیست، با شما صحبت کنیم. حال که با این موضوع آشنا شدید، قصد داریم چند واژه ای که در این خصوص وجود دارد را به همراه معنای آن ها به شما معرفی کنیم. این واژه‌هایی که در ادامه برایتان تعریف خواهیم کرد جزء اصلی ترین عبارت‌هایی هستند که در عقد بیع وجود دارند.
نتیجه گیری
در این مطلب از موسسه حقوقی عدل دانو توضیح کاملی در خصوص این که عقد بیع چیست به شما ارائه کردیم. آشنایی با عقد بیع و ارکان آن می‌تواند تاثیر زیادی بر نوع معاملات و قراردادهای خرید و فروشی که امضا می‌کنید داشته باشد. از آن جایی که قرارداد خرید و فروش در طول روز در کشورمان بارها و بارها منعقد می‌شود، آشنایی با این که عقد بیع چیست می‌تواند کمک کند تا به قدری از دعاوی و مشکلات موجود در این زمینه کاسته شود.
این مطلب توسط وکیل حقوقی گروه عدل دانو تهیه شده است. در طول این مطلب سعی کردیم در خصوص شرایط عقد بیع و تعریف عقد بیع در قانون مدنی کشور با شما صحبت کنیم. مطالعه این مطلب می‌تواند به خوبی به شما مخاطبان کمک کند تا بدانید عقد بیع چیست. در صورت کمک گرفتن از وکیل نیز می‌توانید با وکلای مجموعه حقوقی عدل دانو تماس بگیرید تا اطلاعات لازم را در این خصوص در اختیارتان قرار دهند. کارشناسان ما به صورت شبانه روزی آماده ارائه مشاوره تلفنی با وکیل حقوقی به شما مخاطبان هستند.
