در ایران، مهریه عندالمطالبه است که باید توسط مرد به زن پرداخت شود. در کشور ما رایج ترین نوع انتخاب مهریه سکه است که بر اساس سال تولد یا تعداد ائمه و امامان تعیین میشود. در واقع میزان و نوع مهریه با توافق دو طرف تعیین میشود. مهریه دادن در قرآن و احادیث یاد شده است، که امامان مختلف سخنان مختلفی در این باره دارند. امام صادق علیهالسلام میفرمایند: یکی از مواردی که در قیامت بخشیده نمیشود، مهریههای پرداخت نشده زنان است. اما تحت شرایطی این امکان وجود دارد که مهریه به زن تعلق نگیرد. به راستی موارد عدم تعلق مهریه به زن کداماند؟ در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی گیرد؟ در این مطلب قصد داریم در این خصوص با شما صحبت کنیم تا بدانید در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی گیرد. این مطلب توسط وکیل خانواده گروه حقوقی عدل دانو برایتان تهیه شده است.
انواع مهریه
برای این که بدانید در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی گیرد، ابتدا باید انواع مهریه را بشناسید. مهریه انواع مختلفی دارد و به سه نوع تقسیم میشود که در ادامه آن ها را به صورت مختصر توضیح می دهیم. اولین نوع مهریه، مهرالمثل است که در این نوع این امکان برای زن و مرد فراهم است که در عقد نکاح مهریهای تعیین نکنند و پس از جاری شدن عقد بر سر این موضوع به تفاهم برسند. اما در نوع دوم یعنی مهرالمتعه، در صورتی که در عقد نکاح مهریه تعیین نشده باشد و مرد قصد داشته باشد زن را طلاق بدهد، در این شرایط باید مقداری مهریه تعیین کند و به زن به عنوان مهریه بپردازد، میزان تعیین این مقدار بستگی به شرایط مالی مرد دارد. اما در نوع آخر یعنی مهرالمسمی، تمامی شرایط و مقدار مهریه قبل از عقد تعیین و در عقد نیز ذکر میشود. آشنایی با انواع مهریه به شما کمک میکند تا بدانید در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی گیرد.
دریافت مهریه با توجه به انواع طلاق
به هنگام طلاق و دریافت مهریه، ممکن است سه حالت مختلف به وجود بیاید. در اولین حالت، ممکن است دریافت مهریه به علت طلاق از طرف مرد صورت بگیرد. در این شرایط، اگر مرد قصد طلاق داشته باشد، موظف است کل مهریه را بپردازد. اما در حالت برعکس، یعنی طلاق از طرف زن، زن باید در قبال مالی که به مرد میدهد طلاق بگیرد، که بخشیدن مهریه نیز میتواند بخشی از این مبلغ باشد. اما در حالت سوم که طلاق توافقی است، طبق توافقی که بین زن و مرد به وجود میآید، مهریه نیز پرداخت میشود. در این جا نیز زن میتواند مقداری از مهریه خود را ببخشد. شما باید علاوه بر این، بدانید که تحت چه شرایطی و به وجود آمدن چه حالتی، مهریه به هیچ شکل به زن تعلق نمی گیرد. در قسمت بعدی، کارشناسان ما در گروه حقوقی عدل دانو، پاسخ این سوال را خواهند داد و به شما خواهند گفت که در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی گیرد.
موارد عدم تعلق مهریه به زن
مهریه جزء حقوق زن است که باید به او پرداخت شود. در قسمتهای قبلی، دانستید که زن چگونه و تحت چه شرایطی میتواند مهریه خود را دریافت کند. در این قسمت، قصد داریم بگوییم در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی گیرد؟ کارشناسان ما خیلی دقیق به این موضوع پراختهاند و دلایل آن را در این قسمت برایتان آوردهاند. به طور کلی موارد عدم تعلق مهریه به زن، به 3 مورد محدود می شود.
در اولین مورد، در حالتی که بین زن و مرد، نزدیکی اتفاق نیفتاده باشد و نکاح، فسخ شود ، مهریه به زن تعلق نمی گیرد. این مورد یک استثنای مهم دارد! در صورتی که مرد توانایی انجام عمل زناشویی را نداشته باشد، زن میتواند با فسخ نکاح، نصف مهریه خود را طلب کند. در مورد دوم، اگر زن و مرد مهری بین خود تعیین نکرده باشند و قبل از رابطه زناشویی، یکی از آنها فوت کند، در صورت به وجود آمدن چنین شرایطی زن مستحق مهریه نیست. مورد سوم طبق ماده 1098 قانون مدنی، زمانی است که عقد باطل بوده باشد و نزدیکی هم رخ نداده باشد. با این تفاسیر، باید بدانید که موارد عدم تعلق مهریه به زن، به همین 3 مورد محدود خواهد شد. اگر هر یک از این اتفاقات رخ دهد و یا در یکی از این دو شرایط باشید، میتوانید مهریه پرداخت نکنید.
آیا مهریه حق زن است؟
طبق مطالب گفته شده و هر آن چه که در قرآن و احادیث ذکر شده، مهریه حق مسلم زن است که پس از خوانده شدن عقد، مرد موظف به پرداخت آن میباشد. چنانچه زن قصد گرفتن مهریه را داشته باشد، مهریه باید توسط مرد پرداخت شود. اما اگر نتواند مهریه را به صورت یک جا پرداخت کند، باید درخواست تقسیط مهریه را کند و طی اقساط مختلف آن را به زن بپردازد. در این شرایط، اگر مرد قصد پرداخت نکردن مهریه را داشته باشد، زن باید از طریق مراجع قانونی و دادگاه خانواده به این موضوع رسیدگی کند. در این مرحله، داراییهای مرد اعم از حسابهای بانکی و اموالی که به اسم او ثبت شده است، توسط دادگاه مورد ارزیابی قرار میگیرد و در این شرایط ممکن از طرف دادگاه توقیف و به عنوان مهریه به زن پرداخت شود.
در موارد دیگر، هرگاه زن و یا مرد قبل از نزدیکی قصد طلاق را داشته باشند، مرد باید نصف مهریه را به زن پرداخت نماید. در شرایط فوق، اگر مردی مهریه بیشتری پرداخت کرده باشد، میتواند مازاد آن را پس بگیرد. در قسمت قبل گفتیم که در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی گیرد. تنها همان 3 مورد بود که باعث عدم تعلق مهریه به زن می شد در سایر موارد باید این حق زن را مردان به آن ها بپردازند.
آیا به زنی که به مرد خود خیانت کرده باشد نیز مهریه تعلق می گیرد؟
یکی از پرتکرارترین سوالاتی که از کارشناسان ما در گروه حقوقی عدل دانو پرسیده شده بود، عدم تعلق مهریه در زمان خیانت است. آیا خیانت زن سبب از بین رفتن حق مهریه او میشود؟ در پاسخ این سوال باید بگوییم که خیانت و رابطه نامشروع چه از طرف مرد و چه زن جرم محسوب میشود و فرد مجرم باید مجازات خود را طی کند. اما وجود چنین شرایطی باعث نمیشود که مهریه به زن تعلق نگیرد، زیرا مهریه حق مالی زن میباشد که باید توسط مرد پرداخت شود.
چگونه میتوان در صورت خیانت زن، او را مجازات کرد یا مهریه را به او نپرداخت؟ در چنین شرایطی، مرد میتواند با شکایت کردن، به گونه ای او را محکوم کند و به صورت توافقی با یکدیگر کنار بیایند. اگر خیانت زن اثبات شود، با توجه به جرمی که مرتکب شده، برای او مجازات در نظر گرفته میشود اما جرم خیانت جزء موارد عدم تعلق مهریه به زن نمیباشد.
آیا با فوت زن، وظیفه پرداخت مهریه از بین میرود؟
در جواب این سوال، باید شرایط را بررسی کنید. در صورتی که میان زوجین رابطه زناشویی برقرار شده باشد و زن در طول زندگی با مرد مهریه خود را دریافت نکرده باشد، ورثه زن این امکان را دارند که مهریه را مطالبه کنند. در این شرایط مرد موظف به پرداخت مهریه میباشد.
آیا عدم تمکین میتواند دلیلی برای عدم پرداخت مهریه باشد؟
یکی از سوالات پرتکراری که در این خصوص وجود دارد، عدم تعلق مهریه به زن به علت عدم تمکین است. به راستی آیا عدم تمکین زن سبب عدم تعلق مهریه به او خواهد شد؟ پاسخ خیر است. عدم تمکین زن از مرد، نمیتواند باعث عدم تعلق مهریه به او شود. تمکین زن و مهریه دو مسئله جدا از هم هستند. عدم تمکین، نمیتواند تاثیری بر روی پرداخت مهریه داشته باشد.
نتیجه گیری
دریافت مهریه و طلاق، دو موضوع بسیار مهم در جامعه هستند. اغلب افرادی که در دادگاهها حاضر میشوند، به نحوی به دنبال فرار از پرداخت مهریه هستند. افراد به خاطر اعداد و ارقام بسیار بالایی که در مهریه در نظر میگیرند، موفق به پرداخت آن نخواهند شد. بنابراین اگر در خصوص مهریه به دادگاه مراجعه میکنید، باید اطلاعات کافی در خصوص موضوعات پیرامونی آن را به دست آورید. این که بدانید در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی گیرد، میتواند کمک بسیار بزرگی به شما کند. تا کنون پیش آمده است که مردان به خاطر عدم آگاهی از موارد عدم تعلق مهریه به زن، مهریه را به او پرداختهاند، در صورتی که میتوانستند این مهریه را نپردازند.
در این مطلب از مجموعه حقوقی عدل دانو، سعی کردیم اطلاعات کافی در خصوص موارد عدم تعلق مهریه به زن را بیان کنیم. کارشناسان ما در طول این مطلب، به تمامی سوالات شما در خصوص موارد عدم تعلق مهریه به زن پاسخ دادند. در صورتی که سوالی در این خصوص داشتید و یا به وکیل خانواده نیاز داشتید، میتوانید روی کمک گروه حقوقی عدل دانو حساب کنید. وکلای ما میتوانند پروندههای شما را به بهترین شکل ممکن به نتیجه برسانند.
