تقسیم ترکه

یکی از مسائلی که پس از فوت یک شخص مطرح می‌شود و آگاهی از نحوه اجرای قوانین در مورد آن از اهمیت بسیاری برخوردار است، تقسیم ترکه می‌باشد. لازم به ذکر است که مهم‌ترین مسئله برای متوفی، پرداخت دیون اوست. بنابراین در اولین وهله، باید نسبت به پرداخت قروض و دیون متوفی اقدام شود. در ادامه، مطابق با قوانین مربوطه، مابقی اموال میان ورثه تقسیم خواهد شد. این اموال، ترکه خالص نام دارد؛ یعنی اموالی که مبالغ دیون متوفی از آن کم شده است. در این مقاله، به طور مفصل به موضوع تقسیم ترکه و نحوه تقسیم آن خواهیم پرداخت. اگر شما هم قصد دارید نسبت به موضوع تقسیم ارثیه متوفی اطلاعاتی کسب کنید، وکیل ارث عدل دانو را تا پایان این مطلب همراهی کنید.

ترکه به معنای دقیق حقوقی

در معنای تحت اللفظی، ترکه به مالی گفته می‌شود که یک فرد پس از درگذشت خود باقی می‌گذارد. به طور خاص، ترکه درست همانند مال مشاع است؛ یعنی تمامی ورثه بر آن حق مالکیت پیدا می‌کنند. میزان این مالکیت نسبت به نزدیکی فرد یا دوری نسبت او با متوفی مشخص خواهد شد. تمامی این موارد را در ادامه به طور جزئی‌تر مورد بررسی قرار خواهیم داد.

در مسئله تقسیم ترکه، تمامی ورثه باید با یکدیگر همکاری داشته باشند. تنها در این صورت است که می‌توانند اموال را تقسیم نمایند و در غیر اینصورت، ممکن است فرآیند انحصار ورثه و تقسیم، مدت زمان بیشتری به طول بیانجامد. حضور یک وکیل در تقسیم ترکه، می‌تواند تمامی امور را با سرعت بالاتری به انجام برساند. بنابراین، اگر نمی‌خواهید خودتان در مسئله حقوقی ورود کنید، می‌توانید از وکیل در تقسیم ترکه کمک بخواهید. وکلای با تجربه‌ زیادی وجود دارند که استفاده از تجارب آن‌ها می‌تواند سرعت امور را افزایش دهد.

ترکه شامل چه مواردی است؟

بعد از آن که به معنای دقیق واژه ترکه پرداختیم و آن را از لحاظ حقوقی بررسی کردیم، در این قسمت به اموال و مواردی خواهیم پرداخت که جزء ترکه محسوب می‌شوند. طبق قانون، تمامی اموال منقول و غیرمنقول متوفی از ترکه او می‌باشند. ممکن است این سوال مطرح شود که اموال منقول چه اموالی هستند؟ در قانون آمده است که اموال منقول، شامل اموالی هستند که قابلیت جا به جایی دارند؛ برای مثال ماشین متوفی جزء اموال منقول متوفی محسوب می‌شود.

اموال غیرمنقول نیز همان طور که از نامش مشخص است به اموالی اطلاق می‌شود که قابلیت جا به جایی ندارند؛ برای مثال منزل مسکونی.  مسئله همینجا به اتمام نمی‌رسد؛ زیرا علاوه بر اموال منقول و غیرمنقول، حقوق مالی هم جزء ترکه محسوب می‌شوند.

روش درخواست برای تقسیم ترکه

این قسمت نیاز به کمی دقت دارد؛ زیرا بخش عمده‌ای از مسئله تقسیم ترکه به توافق میان ورثه بستگی دارد. ابتدا باید گفت که اگر ورثه، ترکه را بپذیرند، وظیفه‌ی پرداخت دیون متوفی از ترکه نیز با خودشان است. و اگر ترکه  را رد کنند، تقسیمات بر عهده‌ی دادگاه  است. اولین مرحله از مراحل تقسیم ترکه، تحریر ترکه می‌باشد. ین موضوع به این دلیل اجرا می‌شود که هیچ گونه دخل و تصرفی در اموال متوفی صورت نپذیرد. تمامی ماترک به طور دقیق، توسط دادگاه، به نگارش در خواهد آمد و ثبت می‌شود، سپس تمامی دیون متوفی باید پرداخت شود. در نهایت نیز ماترک قابلیت آن را دارد تا در میان ورثه تقسیم شود.

مدارک لازم جهت تقسیم ترکه

اولین مدرک لازم، گواهی انحصار وراثت است. همان‌ طور که می‌دانید، گواهی انحصار وراثت از مهم‌ترین مواردی است که پس از مرگ متوفی باید نسبت به صدور آن اقدام نمود. این گواهی، تضمین کننده آن است که اموال متوفی مورد دخل و تصرف کسی غیر از ورثه قرار نگیرد و بتوان به شکل کاملا قانونی و با دقت بالا نسبت به تقسیم ترکه اقدام نمود. بنابراین، اولین مدرک مورد نیاز برای تقسیم ترکه، در اختیار داشتن گواهی انحصار وراثت می‌باشد. دومین مورد نیز این است که اموال متوفی به شکل کامل به نگارش در بیاید. این اموال در ادامه برای پرداخت بدهی‌های متوفی مورد استفاده قرار خواهد گرفت و در نهایت نیز در بین ورثه تقسیم خواهد شد. یکی از نکاتی که پیش از اقدام برای تقسیم ترکه باید به آن توجه شود، درخواست تحریر ترکه می‌باشد. به این شکل، تمامی اموال متوفی با دقت بالایی به نگارش در خواهد آمد و برای تقسیم ترکه از آن استفاده خواهد شد. مورد بعدی از مدارک مورد نیاز برای تقسیم ترکه، مشخصات فردی است که درخواست این مسئله را مطرح می‌کند.

بررسی موضوع تقسیم ترکه و سهم‌الارث

ممکن است این سوال پیش بیاید که فرق میان تقسیم ترکه و ماترک و طلب کردن سهم ‌الارث چیست؟ در پاسخ باید گفت که سهم‌ الارث در واقع مالی است که در نهایت هر یک از ورثه از اموال متوفی به ارث می‌برند. اما اصطلاح ماترک بسیار گسترده ‌تر می ‌باشد و شامل تمام اموال منقول و غیر منقول است که در اختیار متوفی بوده است و همچنین مواردی مانند بدهی ‌های او که باید از کل اموال او کم شود. بنابراین اگر پرسیده شود که تفاوت میان تقسیم ترکه و مطالبه سهم‌ الارث چیست، در پاسخ باید گفت که سهم ‌الارث همان ماترک است در صورتی که تمام بدهی ‌های متوفی از آن کم شده باشد. همان طور که گفته شد، یکی از مواردی که در ماترک متوفی مد نظر قرار می‌گیرد، اموال غیر منقول مانند محل سکونت شخص و دارایی‌ هایی مانند زمین و غیره می‌باشد. حال اگر فرد در خارج از کشور دارای اموال غیر منقولی مانند خانه باشد، چطور می‌توان به آن رسیدگی کرد؟ در این موارد قانون به این مسئله اشاره می‌کند و دادگاه صالح را برای رسیدگی به این امر مشخص می‌کند.

قبول ترکه و یا رد ترکه

یکی دیگر از مسائلی که در موضوع تقسیم ترکه باید به آن توجه شود، قبول ترکه و یا رد آن می‌باشد. در صورتی که ورثه متوفی، ترکه او را قبول کنند، در واقع به شکل ضمنی این مسئله را پذیرفته ‌اند که نسبت به تمامی اموال منفی، مانند بدهی ‌های او به بانک و دیگر طلبکاران مسئول هستند و هر وارث باید به شکل جداگانه نسبت به پرداخت دیون متوفی به نسبت سهم ‌الارث خود اقدام نماید. اما یک راه دیگر نیز برای وراث وجود دارد و آن این است که ترکه را رد کنند؛ که در این صورت هیچ گونه مسئولیتی در قبال بدهی  ‌های متوفی نخواهند داشت. قبول ترکه یا رد ترکه یکی از مسائلی است که کاملاً به نظر و سلیقه وراث بستگی دارد و بنابراین هر کس اختیار آن را دارد که ترکه را قبول و یا آن را رد کند. وکیل تقسیم ترکه با تجربه، می‌تواند در این بخش کمک زیادی به ورثه کند. دانش و آگاهی وکیل از قوانین مختلف، متضمن آن است که حق هیچ کس ضایع نشود و اموال متوفی به هیچ روشی مورد تصرف قرار نگیرد. به همین جهت است که تاکید می‌شود برای دریافت مشاوره تقسیم ترکه با دقت بالایی عمل کنید و از مشاورانی استفاده کنید که سابقه قابل قبولی در امور ترکه و تقسیم ترکه دارند.

مراحل تقسیم ترکه

برای تقسیم ترکه باید مراحل متعددی طی شود. این مراحل، تضمین کننده آن است که هیچ گونه حقی از کسی ضایع نشود و تمامی اموال متوفی به طور صحیح در میان طلبکاران و وراث تقسیم شود. کارشناسان گروه حقوقی عدل دانو، تمامی مراحل تقسیم ترکه را به صورت مجزا در ادامه برایتان توضیح خواهند داد.

اولین مرحله از تقسیم ترکه، موضوع تصفیه‌ ترکه می‌باشد. در اصطلاح حقوقی، تصفیه ترکه به پرداخت تمامی دیون متوفی از ترکه گفته می‌شود. پیش از آن که تقسیم ترکه در میان وراث صورت پذیرد، باید دیون به طلبکاران پرداخت شود. در این مرحله، یک نفر به عنوان مدیر تصفیه مشخص خواهد شد تا تمامی دیون مربوطه را از ترکه پرداخت کند. این مدیر، توسط ورثه یا دادگاه، انتخاب خواهد شد. لازم به ذکر است که هر کدام از ورثه نیز می‌توانند نسبت به تصفیه ترکه اقدام نمایند. در ادامه، تمامی امور، توسط مدیر تصفیه انجام خواهد گرفت که البته باید زیر نظارت مستقیم دادگاه باشد.

تحریر و مهر و موم ترکه

در قانون آمده است که منظور از تحریر ترکه، مشخص کردن مقدار ترکه و میزان دیون متوفی می‌باشد. یکی از مهم ‌ترین مواردی که باید به آن توجه شود این است که جلوی نابودی و از میان رفتن اموال متوفی گرفته شود. بنابراین، اگر اموال ضایع شدنی در میان اموال متوفی وجود داشته باشد، باید در سریع ‌ترین زمان ممکن تکلیف آن موارد روشن گردد. در ادامه، تمامی اموال متوفی مهر و موم می ‌شود تا هیچ گونه تصرفی در آن صورت نپذیرد. این مهر و موم تا زمان تعیین تکلیف وضعیت مالی ادامه پیدا می‌کند و سپس توسط مدیر تصفیه و تحت نظارت مستقیم دادگاه، ادامه مراحل انجام خواهد شد.

آیا طلبکار می‌تواند درخواست تقسیم ترکه بدهد؟

یکی از سوالات پرکاربرد در موضوع تقسیم ترکه این است که آیا فرد طلبکار نیز می‌تواند درخواستی برای تقسیم ترکه بدهد؟ در قانون ذکر شده است که تقسیم ترکه باید تنها توسط وراث صورت بگیرد. بنابراین، طلبکاران هیچگونه حقی برای ارائه درخواست تقسیم ترکه ندارند و هیچ دادگاهی نیز عهده ‌دار رسیدگی به چنین مواردی نمی‌باشد. در نتیجه، شخص طلبکار، با در اختیار داشتن وثیقه و یا سهام خود، می ‌تواند حق مالی خود را دریافت کند؛ اما در مورد تقسیم ترکه هیچ گونه حقی ندارد. دریافت مشاوره تقسیم ترکه، می‌تواند به طلبکاران کمک کند تا با مراحل قانونی دریافت حقوق خود آشنا شوند. البته استفاده از دانش وکیل در تقسیم ترکه نیز از مواردی است که می‌تواند بسیار مثمر ثمر باشد.

مدت زمان تقسیم ترکه و هزینه آن

مدت زمانی که برای تقسیم ترکه صرف می‌شود، بسته به شرایط موجود می‌تواند متفاوت باشد. اما به طور معمول، مدت زمانی که برای اقدام در جهت تقسیم ترکه مورد نیاز است، چندین ماه می‌باشد. یکی از مراحل مهم برای اقدام در جهت تقسیم ترکه، صدور گواهی انحصار وراثت است. پس از صدور این گواهی، تا زمانی که تمامی مراحل تقسیم ترکه انجام پذیرد، ممکن است بین 5 تا 7 ماه طول بکشد. هزینه تقسیم ترکه نیز از موضوعاتی است که بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. هزینه دادرسی توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی محاسبه می‌شود. اگر اموال متوفی را نتوان تقسیم نمود و به شکل مشاع باشد، لازم است تا دادگاه دستوری برای فروش اموال متوفی صادر نماید. بعد از آن که این دستور صادر شد، اموال متوفی مانند خانه و… به فروش گذاشته می‌شود و از طریق مزایده فروخته خواهد شد. در نهایت نیز، سهم هر یک از ورثه به طور جداگانه در صندوق دادگستری واریز خواهد شد.

نتیجه گیری

در این مطلب به موضوع تقسیم ترکه پرداختیم و آن را از جوانب مختلف مورد بررسی قرار دادیم. تقسیم ترکه از مواردی است که بسیار مورد سوال واقع می‌شود و افراد متعددی نیاز دارند تا در مورد آن اطلاعات مناسب و کافی به دست آورند. وکیل در تقسیم ترکه، می‌تواند کمک بسیار خوبی باشد. ما در این مقاله تلاش کردیم، تا موضوعات مهم و پر کاربرد در مورد تقسیم ترکه را در گروه حقوقی عدل دانو با یکدیگر مورد بررسی قرار دهیم.

به طور خلاصه می‌توان گفت که تقسیم ترکه به تمامی مراحلی گفته می‌شود که پس از مرگ متوفی طی می‌شود تا پس از پرداخت دیون او، ترکه در میان ورثه تقسیم شود. این مراحل توسط دادگاه رسیدگی کننده انجام خواهد گرفت. اگر توافق در میان ورثه وجود داشته باشد، این مراحل سریع‌ تر انجام خواهد شد. اما در صورتی که این توافق موجود نباشد، دادگاه به شکل قانونی حکم خواهد کرد. طبق قانون، مرجعی صالح است و می‌ تواند برای تقسیم ترکه متوفی اقدام کند که نزدیک ‌ترین دادگاه به محل اقامت و محل زندگی متوفی باشد. شورای حل اختلاف محل، مرجع صالح برای رسیدگی به برخی امور تقسیم ترکه، مثل صدور گواهی حصر وراثت و تحریر ترکه می‌ باشد.